Przez długi czas Holandia była postrzegana jako kraj liberalny wobec marihuany, aczkolwiek rzeczywistość prawna odbiegała od stereotypów. Mimo że od dekad marihuana dostępna była w coffeeshopach, to dopiero teraz rusza eksperymentalny program, który legalizuje jej pełen łańcuch dostaw - od licencjonowanego producenta, aż po samego konsumenta. Jest to absolutnie przełomowy moment dla holenderskiej polityki narkotykowej, który może zupełnie zmienić sposób myślenia o marihuanie w całej Europie.

Coffeeshopy sprzedawały nielegalną marihuanę od samego początku

Coffeeshopy w Holandii mogły legalnie sprzedawać marihuanę, lecz tylko w bardzo ograniczonym zakresie, a mianowicie maksymalnie pięć gramów na osobę. Warto jednak podkreślić, że to, co umykało większości odwiedzających, to fakt, że te same sklepy od zawsze zaopatrywały się w marihuanę na czarnym rynku. Taki system półlegalności wpływał na to, że choć sprzedaż detaliczna była tolerowana, to sama produkcja i dystrybucja pozostawały poza kontrolą państwa.

To zjawisko budziło niemałe kontrowersje i tworzyło szereg problemów. Marihuana pochodziła bowiem z niezweryfikowanych źródeł, bez gwarancji jakości, a nierzadko była zanieczyszczona pestycydami, patogenami lub szeroko pojętymi metalami ciężkimi. W dodatku wspierało to działalność zorganizowanych grup przestępczych, które czerpały spore zyski z nielegalnej produkcji. Rząd latami przymykał oko na tę praktykę, lecz nieustannie rosło zapotrzebowanie na system, który byłby w stu procentach przejrzysty i bezpieczny.

Legalna marihuana z certyfikatem jakości trafia do coffeeshopów

W odpowiedzi na wspomniane problemy rząd holenderski postanowił uruchomić specjalny program pilotażowy, który po kilku latach przygotowań wszedł w decydującą fazę. Od teraz coffeeshopy w wybranych miastach mogą w pełni legalnie zaopatrywać się u licencjonowanych producentów, którzy działają zgodnie z surowymi regulacjami. Każda partia marihuany musi przejść szereg testów laboratoryjnych, zanim trafi do sprzedaży. Dzięki temu marihuana jest znacznie bezpieczniejsza i cechuje się o wiele lepszą jakością.

Benjamin Selma, czyli popularny master grower w firmie Hollandse Hoogtes, która uczestniczy w projekcie, wyjaśnia, że wszelkie rośliny są starannie kontrolowane pod kątem obecności metali ciężkich, bakterii beztlenowych, drożdży, a także zawartości kannabinoidów i terpenów. Jest to bez wątpienia ogromna zmiana w porównaniu z nieprzejrzystym i nierzadko ryzykownym modelem wcześniejszym, w którym nie było żadnych gwarancji co do składu czy jakości marihuany dostępnej w obrocie.

Dziesięć miast bierze udział w programie legalizacji

Eksperyment objął aż 80 różnych coffeeshopów w dziesięciu holenderskich miastach, co potwierdza, że jego skala jest naprawdę spora. Wśród miast tych znalazły się: Almere, Tilburg, Heerlen, Voorne aan Zee, Breda, Arnhem, Groningen, Maastricht, Nijmegen oraz Zaanstad. To właśnie w tych miejscowościach konsumenci mogą już teraz kupować marihuanę z pierwszych w pełni legalnych i przebadanych upraw. Dzięki temu zakupy są o wiele bezpieczniejsze dla zdrowia konsumentów.

Warto podkreślić, że program nie ogranicza się tylko do sprzedaży. Jest to bowiem zakrojony na bardzo szeroką skalę projekt badawczy, którego celem jest analiza wpływu kontrolowanego rynku marihuany na przestępczość, bezpieczeństwo publiczne czy zdrowie społeczne. Nad jego przebiegiem czuwa specjalna, niezależna komisja, która opracowuje wytyczne i oceny na bazie danych zebranych w terenie. Jeżeli wyniki będą pozytywne, to możliwe jest rozszerzenie programu na cały kraj. Program ten może więc kompletnie zmienić podejście do marihuany w Holandii i nie tylko.

Długa droga do ostatecznej legalizacji marihuany w Holandii

Pomimo że wielu osobom może się wydawać, iż Holandia od lat jest rajem dla użytkowników marihuany, należy podkreślić, że rzeczywistość była dużo bardziej skomplikowana. Pomysł stworzenia zamkniętego, kontrolowanego łańcucha dostaw marihuany pojawił się już w 2019 roku. Dopiero po kilku latach przygotowań, konsultacji i testów upraw uruchomiono pierwszą fazę projektu. Aktualnie, w 2025 roku, ruszyła jego ostatnia i najważniejsza część, czyli sprzedaż legalnej marihuany z licencjonowanych źródeł w samych coffeeshopach.

Burmistrz Bredy, czyli Paul Depla, jeden z inicjatorów projektu, zauważa, że jest to wyjątkowa okazja do przetestowania, jak naprawdę działa współpraca między producentami, coffeeshopami i lokalnymi władzami. Wdrożenie systemu, który eliminuje nielegalne ogniwa łańcucha dostaw, powinien stanowić wzór nie tylko dla innych miast Holandii, ale też dla całej Europy, w której debata o legalizacji marihuany jest jednym z najbardziej burzliwych tematów.